AKSJOLOGICZNE I PRAWNE ASPEKTY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

W ostatnim dziesięcioleciu prawo dotyczące niepełnosprawności (disability law) stało się odrębnym i dynamicznym polem działań na poziomie międzynarodowym oraz europejskim, jak i rozwijającą się dyscypliną naukową. Jest ona definiowana przez pytania dotyczące roli prawa w tworzeniu, utrwalaniu, opieraniu się i zwalczaniu niepełnosprawności - zagadnień o głębokich konsekwencjach dla sprawiedliwości społecznej. Zgodnie ze społecznym podejściem do niepełnosprawności niepełnosprawność jest rozumiana jako proces, w którym struktury i systemy społeczne powodują dyskryminację, wykluczenie i marginalizację osób z niepełnosprawnościami.

Prawo i wymiar sprawiedliwości, podobnie jak inne systemy i praktyki społeczne, działają w sposób konstruujący niepełnosprawność, definiując i wzmacniając niekorzystną sytuację, jakiej doświadczają osoby z przypisanymi upośledzeniami/dysfunkcjami czy osoby odbiegające od normy "sprawności" w zakresie funkcjonalności fizycznej, sensorycznej, poznawczej, neurologicznej lub emocjonalnej. Z drugiej strony zapewniają one również mechanizmy, za pomocą których można rzucać wyzwanie praktykom i strukturom powodującym niepełnosprawność. Prawo dotyczące niepełnosprawności zajmuje się obydwiema tymi kwestiami, pozwalając na krytyczne podejście do problemów związanych z niepełnosprawnością i procesem "uniepełnosprawniania".